یک عشق و یک همسر، ضامن یک ازدواج موفق است.
هر انسان عاقل و بالغی به ازدواج تمایل دارد؛ زیرا فواید روحی و جسمی متعددی را در آن می جوید و خود را ناگزیر از آن می داند.
در ازدواج که در واقع به یکی از دستورات صریح دینی و مذهبی ماست، موجبات رضای خدا و دوستان خدا فراهم می گردد و سنتی از سنت های نیکوی پیامبر خداـ صلی الله علیه وآله ـ اجرا می شود.
ازدواج آدمی را در مسیر نظم آفرینش قرار می دهد و به قانون زوج ها که بر سراسر گیتی حکم فرمایی می کند، می پیوندد؛ زیرا خداوند جانداران را در همه رده ها و گونه ها، زوج و جفت قرار داد تا هستی استمرار یابد و جهان به نظم درآید.
ما ازدواج می کنیم؛ زیرا از لحاظ جسمی و جنسی، به آن نیاز داریم. نیازی که نه با سرکوب آن می توان آن را فراموش کرد و نه با لجام گسیختگی، می توان به سعادت و کمال رسید.
ازدواج، آرامش روانی پدید می آورد،افکار مارا از تلاطم و آشفتگی نجات می بخشد، به زندگی ما جهت می دهد و بسیاری از بیماری های ما را درمان و پیشگیری می نماید. در واقع ازدواج در علم طب، یکی از راه های درمان و پیش گیری در بسیاری از امراض جسمی و روحی به شمار می آید.
نگران رزق و روزی هم نباشید، خداوند وعده داده است که خود روزی خانواده را همراه با اقدام برای ازدواج خواهد فرستاد و از آن جایی که شما گمانش را نمی کنید، به شما رسیدگی خواهد کرد. نه نکته درباره ازدواج فراروی شماست؛ به امید آن که برای شما سودمند باشند:

قدم اول: سن ازدواج

این روزها حرف های زیادی درباره سن ازدواج می شنوید؛ این که سن ازدواج بر طبق آمار بالا رفته است و به صورت میانگین برای خانم ها بیست و شش سال و برای آقایان بیست و هشت سال می باشد؛
این که بالا رفتن سن ازدواج، دلیلی بر مشکلات اجتماعی و اقتصادی است و نه از روی تمایل و خواست جوانان و این که سن بلوغ فکری و حتی بلوغ جنسی در گروه های مختلف اجتماعی تغییر پیدا کرده است.
هیچ یک از اینها اصل مطلب نیست؛ اصل مطلب این است که مناسب ترین سن ازدواج برای هر دو گروه جنسی، سنی است که دو طرف از لحاظ جسمی، به بلوغ کامل رسیده باشند و از لحاظ روانی آمادگی پذیرش مسئولیت ازدواج را داشته باشند. اینها اساسی ترین و بنیادی ترین زمینه های تشکیل یک زندگی مشترک است. سن تقویمی هر چند بی اهمیت نیست، اما مهم تر از آن سن عقلی است که ضامن بقای زندگی مشترک خواهد بود.

قدم دوم: رعایت آداب و رسوم

پیش از هر صحبتی باید درباره آداب و رسوم اجتماعی، قومی خانوادگی خود درباره ازدواج اطلاعات لازم را کسب کنید و بدانید که بسیاری از آداب و رسوم ملی ما چنانچه منافاتی با شرع مقدس و عقل سلیم آدمی نداشته باشد، حامل حکمت ها و اندرزهای فراوانی است که در زمان های طولانی و پر فراز و نشیب روزگاری سخت و پر حادثه، به دست ما رسیده است.
تعهدات ملی و قومی ما برای حفظ میراث فرهنگی هر منطقه و راضی و خشنود نگاه داشتن خانواده و اقوام، حکم می کند که بر طبق آداب و رسوم خود عمل کنیم و تا آن جا که می توانیم مغایرتی با مصالح کلی زندگی شخصی و اجتماعی ما نداشته و در اجرای سنت ها کوشش کنیم.
یکی از پسندیده ترین آداب ازدواج که در همه مناطق ایران از دیر باز جریان داشته است، رسم زیبای «خواستگاری» است. چنانچه تفاهمات عمومی و کلی برقرار باشد، زیباترین نوع و شیوه آغاز تفکر درباره یک مورد خاص برای ازدواج، آن است که مرد به خواستن زن بپاخیزد و اولین قدم از سوی او برداشته شود و زن در پاسخ به این طلب موءدبانه و پسندیده، مختار به گفتن «آری» یا «نه» باشد. در این رسم دیرینه، حکمت های بسیاری نهفته است که شاید برخی از جوانان پر شور و مبتکر امروزی که دست به ابتکار جدیدی در حذف پدیده خواستگاری زده اند، از این حکمت ها و دور اندیشی های آن غفلت کرده باشند.

قدم سوم: شأنیت

اولین قدم در انتخاب همسر به عنوان نقطه آغاز ازدواج، رعایت شأنیت یا همان کفویت است. کفویت چیست؟ این کلمه که در توصیه های اسلامی مستقیماً مورد تأکید قرار گرفته است، عبارتست از آن که دو همسر باید از لحاظ دین، فرهنگ، خصوصیات عمومی در حد امکان خصوصیات ظاهری و اجتماعی همتا و همگون باشند و چنانچه اختلاف فاحشی میان هر یک از این اوصاف وجود داشته باشد، ازابتدای زندگی منجر به بروز اختلاف و نا هماهنگی می گردد و بهتر است از ابتدا مورد توجه قرار گیرند.
هم شأن بودن در روزگار ما، شامل علم و دانش و اندیشه نیز می گردد و بسیار تجربه شده است که همسران همفکر و هم اندیشه که هر دو مراتب علمی را پیموده اند، در تفاهم بیشتری زندگی می کنند و حرف همدیگر را بیشتر و بهتر می فهمند. این امر مغایرتی با آمار بالای طلاق در اقشار تحصیل کرده که متأسفانه روز به روز در حال افزایش است ندارد؛ بلکه ما را متوجه این امر می کند که اهل اندیشه و خرد بودن، ارتباط مستقیم با تحصیل دانشگاهی یا مدارک رسمی ندارد. بنابراین آن چه باید مورد توجه قرار گیرد، اندیشه و خرد و قدرت عقلی همسر است و نه میزان تحصیلات. کفویت در امر دین، امری ضروری و لازم است؛ اما نادیده گرفتن شأنیت های اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی و حتی اقتصادی، موجب می شود تا سختی های فراوانی بر سر راه زندگی مشترک پدید آید. بدون شک خواهید گفت که چگونه می شود فردی با همه هماهنگی های مذکور پیدا کرد؟ بله، این یک پیش فرض است و شما باید با دقت و تأمل میان این شئون، الویت بندی کنید و چنانچه فردی از میزان همگونی قابل پذیرش برخوردار باشد، می توانید از گروهی به خاطر گروه مهم تر چشم پوشی کنید و در واقع سختی آن را به جان بخرید. در کتاب افکار جاوید از بالزاک آورده اند: عروسی های غیر متناسب، مانند پارچه های پشمی ـ ابریشمی است که بالاخره ابریشم، پشم را خواهد برید.

4. تفاهم اخلاقی

تفاهم اخلاقی، اصل اساسی زندگی آرام است.
شاید نتوان هیچ دو فردی را یافت که کاملاً از لحاظ اخلاقی با یکدیگر موافق و منطبق باشند؛ اما بدون شک می توانند در صد بالایی از تفاهم به ویژه در اصول اولیه و کلی اخلاقی را به دست آورند. یکی از بزرگ ترین اشتباهات جوانان در مراحل اولیه آشنایی آن است که سعی می کنند به موافقت کامل با نظرات و اخلاق طرف مقابل ـ به خاطر محبتی که نسبت به او پیدا کرده اند ـ تظاهر کنند و در واقع از اخلاق و تفکرات درونی خود چشم پوشی نمایند و خود را کاملاً هماهنگ و موافق با فرد مقابل نمایش دهند. بدون شک این نمایش چندان طول نخواهد کشید و دیر یا زود، اخلاق اصلی فرد که با گوشت و خون او پیوسته است، آرام آرام نمایان خواهد شد و اختلاف نظرها و عدم تفاهم ها وقتی که کار از کار گذشت، تازه خود نمایی خواهد کرد.
بهتر است هر دو طرف در همان ابتدای آشنایی، با اخلاق واقعی خود آشکار شوند و اگر صفتی از صفات اخلاقی برای آنان بسیار مهم و تعیین کننده است، از همان ابتدا درباره آن صحبت کنند و اخلاق خود را نپوشانند یا وارونه جلوه ندهند تا پیش از پیشرفت کار، این مسئله بسیار مهم مورد بحث و گفت گو قرار گیرد؛ زیرا اخلاق و رفتار از آن دسته صفات انسانی هستند که در طول زمان شکل می گیرند و در درونی ترین لایه های وجود انسان ریشه می افکنند و تغییر یا حذف آنان بسیار مشکل و وقت گیر است و بهتر است از ابتدا هماهنگی وجود داشته باشد؛ نه این که با وعده تغییر، پا در آزمونی ناموفق گذاشته شود. لازم نیست که ما اخلاق را به صورت مطلق، به سفید و سیاه تقسیم کنیم تا همیشه طرفدار سفید و مخالف سیاه جبهه گیری نماییم و اصل این بحث را منتفی بدانیم. بسیاری از اخلاق و رفتارها خاکستری اند؛ یعنی از بار منفی یا مثبت مطلق برخوردار نیستند و به عبارتی بیشتر به عادات فردی درامور مباح و روزمره بر می گردند و آن چه در تفاهم اخلاقی مورد بحث است، همین گروه است و گر نه صفات رذیله اخلاقی و فضیلت های بارز اخلاقی که جای بحث ندارند.

 

5. مشاوره پزشکی

در اولین مراحل انتخاب همسر، توصیه می شود که مشاوره پزشکی را فراموش نفرمایید. پیش از آن که پیوند عاطفی جدی میان دو طرف ایجاد شود و به قول معروف مسئله ازدواج جدی گردد، بهتر است که اقدام به مشاوره پزشکی نمایید.
در مشاوره پزشکی شما قصد آن را دارید که در مجموع دریابید آیا این دو نفر از لحاظ جسمی، جنسی، ژنتیکی و سلامت نسل، با یکدیگر مشکلی دارند یا نه؟ در اولین مرحله، یک سری از آزمایش ها، مانند آزمایش تلاسمی، هپاتیت، ایدز و... از تمام متقاضیان به عمل می آید و برای افرادی که با یکدیگر نسبت فامیلی دارند و خصوصا فامیل نزدیک محسوب می شوند، آزمایش ژنتیک و بررسی تاریخچه بیماری های ارثی و مادر زادی در هر دو خانواده، ضروری و لازم است.

6. مسائل اقتصادی

کسانی که فکر می کنند فقط با عشق می توان زندگی کرد و به چیز دیگری نیاز نیست، احتمالاً هنوز در خواب به سر می برند. به قول نغزگویی، هنوز گرسنگی نکشیده اند تا حرارت عشق از سرشان بیرون رود. بدون شک مسائل اقتصادی یک خانواده، از جمله مسائل مهمی است که هر فرد پیش از تشکیل خانواده باید به درستی درباره آنها فکر کند، برای آنها برنامه ریزی کند و گام های آغازین آن را بردارد تا از توانایی خود برای کنترل مالی یک خانواده اطمینان حاصل نماید. نقش مرد به عنوان نان آور و در آمد آفرین و نقش زن به عنوان مسئول خرج و مدیر مالی خانه پایاپای و به یک اندازه مهم است و از این رو آمادگی اقتصادی، فکر صحیح اقتصادی و تمرین های اقتصادی، همگی برای آغاز یک زندگی ضروری است. هر چند که صرف داشتن پول و امکانات، به تنهایی نمی تواند همه مشکلات را حل کند و خانواده را خوشبخت نماید، اما تضمین شغلی و درآمد کافی، ضامنی اساسی برای تداوم عشق و محبت و آرامش در خانه و خانواده است. علم و هنر مدیریت در جنبه های مختلف زندگی و از جمله مسائل مالی خانواده، از آن دسته آموزه هایی است که باید به همه جوانان آماده ازدواج توصیه نمود. علاوه بر اینها، همان گونه که گفتیم، مسائل اقتصادی و سطح اقتصادی فرد یا خانواده او در انتخاب همسر نیز باید در نظر گرفته شود؛ زیرا یکی از شاخه های شأنیت و کفویت، نزدیکی سطح اقتصادی دو نفر به همدیگر است تا در آینده این اختلاف موجب بروز سختی و ناراحتی نگردد.
یک نکته قابل توجه دیگر نیز در مسائل اقتصادی ازدواج، آن است که جوانان محترم در ابتدای زندگی، مخارج بیهوده و سنگین تشریفات و مراسم عقد و عروسی را بر خود تحمیل نکنند و این عادت نامناسب اجتماعی را با محاسبات عاقلانه اقتصادی در هم شکنند و از این هزینه ها در زندگی آینده خود بهره بگیرند.

7. وفاداری و پاک دامنی

یک عشق و یک همسر، ضامن یک ازدواج موفق است. عفت و پاسداری از حریم خانواده و حراست از ناموس خانوادگی، پایه های یک ازدواج پایدار است. این مطلب کاملاً دو طرفه است. پاک دامنی و احساس تعهد اخلاقی نسبت به همسر، هرگز به یک همسر ـ چه زن و چه مرد ـ تعلق نمی گیرد. این مهم باید از سوی هر دو طرف به خوبی و دقت رعایت گردد و در خفا و پنهان و آشکار و نهان، احساس تعهد و پایبندی به همسر و خانواده بر سراسر وجود فرد حکم فرما باشد.
وفاداری به همسر، وفاداری به عشق را به ارمغان می آورد که مسلما به دنبال خود، رشد، تکامل و سعادت را نیز یدک می کشد و ارتباط با افراد دیگر اثرات مخربی چون بر انگیختن حس انتقام، از بین رفتن عشق و محبت عمیق واصیل، تحریک به خیانت متقابل، ترویج فساد اخلاقی، تزلزل بنیان خانوادگی و خلاصه بسیاری از مفاسد فردی، خانوادگی و اجتماعی را به همراه دارد. ناگفته نماند که حفظ وفاداری و پاکدامنی در عرصه اجتماعی که روز به روز حجاب ها و حریم هایش بیشتر فرو می ریزد و تحریکات جنسی و احساسی در آن به وفور خود نمایی می کند، کاری بسیار مشکل است. از فیلم های مستهجن و عکس ها و مجلات نامناسب که به راحتی در دسترس قرار می گیرند تا سایت های اینترنتی و ایمیل های ناخواسته ضد اخلاقی، همگی مزید بر بی عفتی اجتماعی گشته، حفظ حریم خانواده را مشکل تر می سازد.
نکته اصلی فقط یک کلمه و آن قناعت نفس است. اگر نفس خود را به تنوع طلبی عادت دهیم و آن را رها سازیم، بدون شک از همسر تکراری خود خسته خواهد شد و به سراغ یک تجربه نو خواهد رفت؛ اما اگر به نفس خویش قناعت و خویشتنداری را بیاموزیم، از آن چه خداوند نصیب ما نموده است، احساس رضایت و خوشبختی خواهیم نمود و به خانواده و همسر خویش وفادار خواهیم ماند. (تذکر این نکته لازم و ضروری است که این موضوع به هیچ عنوان منافاتی با تعدد زوجات که یکی از مسلمات فقه اسلامی است و در قرآن مجید به آن تصریح شده، ندارد و این از حقوقی است که با رعایت شرایط، خداوند حکیم برای مردان قرار داده است و زنان اگر به این حکم اسلامی تمکین و تعبد نداشته باشند، از ضعف ایمان و عقیده آنها حکایت می کند.)

8. آشنایی با حقوق خانواده

تعدی به حقوق دیگران و ظلم و ستم به آنان، غالبا ناشی از عدم آشنایی طرفین به قوانین حقوقی است و این نا آشنایی چه از طرف ظالم و چه از طرف مظلوم، هر دو عاملی مهم در بروز تعدی است.
قانون مدنی صریحا بیان می کند که وقتی زوجین به سن قانونی ازدواج رسیده اند، باید دقیقا با حقوق و تکالیف زناشویی ـ چه از نظر شرعی و چه از لحاظ اجتماعی ـ و مسئولیت ها و انتظارات هر یک در این امر و چگونگی اجتناب از رفتارهای مشکل ساز آشنا گردند. این آشنایی مقدماتی با قوانین و حقوق خانواده، موجبات یک ازدواج موفق را فراهم خواهد کرد.
از همان آغاز زندگی و پس از آشنایی کامل با حقوق یکدیگر، طرفین باید با یکدیگر عهد ببندید که تحت هیچ شرایطی، هر قدر هم که خشمگین باشید، این حقوق را پایمال نکنید و به عنوان یک اصل محترم بدارید تا مطمئن شوید که آرامشی مطبوع زندگی مشترک شما را حمایت خواهد کرد. بهتر است که حقوق مهم خانوادگی به زبان ساده در بدو ازدواج، توسط مشاوران ازدواج، در اختیار جوانان قرار گیرد تا طرفین نقش خود را در تحکیم عادلانه زندگی بهتر ایفا کنند. علاوه بر حقوق رسمی و قضایی، حقوق دیگری نیز در هر زندگی وجود دارد و آن احترام به ارزش ها و باورهای همسر است. اگر سعی کنیم ارزش های طرف مقابل را از ابتدا به خوبی بشناسیم و به آنها احترام بگذاریم و تحت هیچ شرایطی آنها را پایمال نکنیم، زندگی آرام تر و با ثبات تری خواهیم داشت.

9. شکیبایی و گذشت

گذشت در زندگی مشترک یک اصل اساسی و ستون خیمه گاه ازدواج است. بدون شکیبایی و صبر و گذشتن از حق خود، هیچ یک از مشکلات زندگی حل نمی شود و یک قدم به سوی کمال و رشد موعود برداشته نخواهد شد. ناگفته پیداست که زیبایی امر در گذشت دو طرفه و همراهی دو طرفه در صبر و شکیبایی است و گذشت های یک سویه، نه تنها بسیار سخت و دشوار، بلکه بسیار کم اثر است.
عاشق بودن، شیرین تر از حق داشتن است. اگر در زندگی مشترک، همواره بر این اصرار کنید که حق به جانب من است، عشق و گذشت را فراموش خواهید کرد. کانون زناشویی، محلی برای بخشش و گذشت است؛ کانونی برای خوشبخت کردن همسر و نه جایی برای به دست آوردن امتیازات بیشتر.
پیش از آنکه وارد زندگی مشترک شوید، این حس را در خود تقویت کنید و به این باور برسید که در بسیاری از اوقات نیازی نیست که انسان حتما ثابت کند که حق با اوست. بگذارید دیگران هم از لذت حق داشتن بهره مند شوند. بگذارید لذت خانوادگی آرامش، جایگزین لذت فردی پیروزی گردد. اجازه دهید همسرتان احساس کند که حق او را درک کرده اید؛ حتی اگر فکر می کنید که حق با شماست. در این صورت شما چیزی را از دست نخواهید داد و فقط روح شما بزرگ تر خواهد شد.
صبر و شکیبایی نیز در زندگی زناشویی از همین اهمیت برخوردار است. با صبر، برج و باروی قلعه های خوفناک مشکلات و مصائب را فتح کنید و هنگامی که هر یک از سختی ها را پشت سر گذاشتید، به پشت سر نگاه کنید و از عظمت شکیبایی خود احساس غرور کنید.

پی نوشتها:

1. اسدالله داستانی بنیسی، چگونه و با چه کسی ازدواج کنیم، انتشارات علامه بنیسی، قم 1379.
2. سید مهدی شمس الدین، داستان ازدواج و تربیت، انتشارات شفق، قم 1368.
3. غلامعلی حسینی، ازدواج، گوهر منظوم، تهران 1381.
4. جمعی از نویسندگان، نه عامل برای یک ازدواج موفق، صندوق جمعیت ملل متحد.
5. جلال اشجع، جمعی از نویسندگان، بلوغ جنسی، نشر مرتضی، قم 1376.

منبع: پایگاه حوزه